De betoverende Paraíba toermalijn

Als een van de weinige juweliers in Nederland, levert De Tijd de echte Paraíba toermalijn, uiteraard met certificaat. Een steen die zeldzamer is dan diamant en dat ook zal blijven. Dat maakt deze steen niet alleen een geweldige eyecatcher maar ook nog eens een waardevolle investering.

De ontdekking van de Paraíba toermalijn

De eerste Paraíba toermalijn werd pas in de jaren ’80 van de vorige eeuw ontdekt in de Braziliaanse deelstaat Paraíba, wat direct de naam verklaart. De edelsteenzoeker Heitor Barbosa was ervan overtuigd dat in de heuvels een edelsteen verborgen lag die de wereld nog nooit had gezien. Hij was zo overtuigd dat hij jaren bestede om de steen te vinden en zijn overtuiging werd realiteit: hij vond een steen die leek te gloeien van binnenuit met betoverende intense kleuren blauw en groen. Deze bijzondere gloed is te danken aan de aanwezigheid van koper en soms ook mangaan. En dat maakt deze steen zo bijzonder – koper zien we bijna nooit in edelstenen.

Zeldzamer dan diamant

De diamant is een van de bekendste edelstenen en wordt als zeldzaam gezien, wat naast haar natuurlijke schoonheid mede de prijs bepaalt. De Paraíba toermalijn is echter nog veel exclusiever – dit is een van de meest waardevolle edelstenen die we kennen. De schoonheid en exclusiviteit zorgen ervoor dat deze steen wereldwijd geliefd is maar het aanbod beperkt is. De mijnen in Brazilië waren dan ook al snel uitgeput en veel nieuwe vindplaatsen zijn er niet.

Beschikbaarheid

Zoals we al aangaven, zijn de Braziliaanse stenen het meest exclusief. De meest intensieve neon-tinten door een hoger kopergehalte en een hoge verzadiging. Levendige, heldere toermalijnen die zeer schaars zijn. Zeker de grotere stenen, meer dan 1 karaat, worden slechts zelden gevonden en als deze dan ook nog een topkleur hebben, praten we over heel bijzondere vondsten. De prijzen van de ‘echte’ Paraíba toermalijn liggen dan ook vaak ver boven die van de Afrikaanse varianten.

De Nigeriaanse stenen kunnen qua chemische samenstelling iets afwijken. Dit is op het eerste gezicht niet altijd zichtbaar maar voor een expert onder de microscoop wel. Let er dus op dat je wel krijgt waar je voor betaalt. De kleur van deze stenen is meestal net iets minder intensief dan die van de Braziliaanse exemplaren en minder ‘neon’. Ook als je een grotere steen krijgt aangeboden, kan dat een indicatie zijn dat het geen Braziliaanse steen betreft. De prijs van deze stenen ligt lager omdat kleurverzadiging en helderheid hierbij erg bepalend zijn.

En dan de Mozambikaanse variant – deze komen het dichts in de buurt van de Braziliaanse Paraíba. Zeker de stenen van goede kwaliteit kennen een kleurverzadiging die dicht in de buurt komt. De stenen zijn vaak echter net iets lichter en minder fel van kleur. Wel worden in Mozambique de grootste exemplaren gevonden die toch van goede kwaliteit kunnen zijn. De prijs van deze stenen kan dus ook flink variëren: kleur en kwaliteit geven ook hier de doorslag. Wat samenstelling betreft komen deze stenen ook het meest overeen met de Braziliaanse. Kleine verschillen in trace-elementen zijn vaak de enige aanwijzing dat het hier om een Mozambikaanse steen gaat en niet om een Braziliaanse. Laboratoriumonderzoek is noodzakelijk om dit te kunnen aantonen.

Let op namaak

Zoals met alles van (grote) waarde, geldt ook voor de Paraíba toermalijn dat je beducht moet zijn voor namaak, vervalsingen en look-a-likes. Zo zijn er uiteraard de ‘gewone’ toermalijnen, zoals indigoliet, die weliswaar blauw zijn maar het koper missen. Deze missen dan ook de typische neon-achtige blauwe gloed van de Paraíba toermalijn. Er zijn handelaren die deze toch aanbieden als Paraíba toermalijn en dan betaal je teveel voor een niet-echte steen.

Ook zijn er behandelde toermalijnen. Goedkopere toermalijnen worden soms sterk verhit of bestraald om ze een feller blauwe kleur te geven of wordt koper diffuus toegevoegd. Dan wordt wel de kleur nagebootst maar mist de steen zelf het koper. Behandelingen moeten altijd vermeld worden maar dat gebeurt in de praktijk helaas niet altijd.

Een bijzondere categorie zijn de doublet, triplet of samengestelde stenen. Zo wordt er bijvoorbeeld een dunne laag Paraíba op een onderlaag van gewoon kwarts of zelfs glas aangebracht. Voor een leek niet direct zichtbaar maar de waarde van deze stenen staat niet in verhouding tot de prijs die er vaak voor wordt gevraagd.

Synthetische varianten zijn er ook – in het laboratorium gemaakte spinellen of korunden die felblauw van kleur zijn en lijken op een Paraíba. Deze zijn echter volledig synthetisch en missen koper. Qua samenstelling hebben ze dus totaal niets weg van een echte Paraíba en over de waarde zullen we het maar helemaal niet hebben.

En in de categorie look-a-likes zien we de Apaliet en de Fluoriet, welke een vergelijkbare blauwtint hebben maar de intensiteit, het neon-effect, missen en wat samenstelling betreft niets met de Paraíba te maken hebben. Ook blauwe topaas wordt verkocht als Paraíba, evenals felblauwe zirkonia. Stuk voor stuk stenen die niet in de buurt komen van de echte.

Waar moet je op letten bij aankoop

Braziliaanse stenen hebben als pre dat zij afkomstig zijn uit de oorspronkelijke vindplaats – Paraíba. Deze zijn het meest zeldzaam, hebben de hoogste kleurverzadiging en omdat de mijnen vrijwel uitgeput zijn, zullen deze ook het zeldzaamst blijven. Dit is belangrijk als je voor de meeste, blijvende waarde kiest.

Wil je een steen met de hoogste kleurverzadiging, kies dan voor een Braziliaanse of Mozambikaanse steen. Is je budget iets beperkter dan is ook een Nigeriaanse steen een fraaie keuze.

Let in ieder geval op de kenmerkende neon-gloed – als de steen deze gloed niet weergeeft in het daglicht dan is het waarschijnlijk geen echte Paraíba. Een te lichte steen kan goedkoop ogen, een te donkere steen neemt de neon-uitstraling weg. En de waarde van een Paraíba wordt juist sterk beïnvloedt door de intensiteit van het blauw-groen. Hoe meer de steen van binnenuit lijkt te gloeien, hoe waardevoller.

Koop een steen met certificaat

Koop altijd een edelsteen die geleverd wordt met certificaat. Hierop staat de samenstelling, waaronder of deze koper bevat en geeft de herkomst (land/regio) aan. Ook als de steen is behandeld, wordt dit op het certificaat vermeld.

Pas op voor aanbiedingen – ook hier geldt: als het te mooi lijkt om waar te zijn dan is het dat ook waarschijnlijk niet. Een Paraíba toermalijn behoort tot de meest waardevolle edelstenen en dat zie je ook terug in de prijs.

Koop alleen bij een betrouwbare juwelier of edelsteenspecialist. Onze eigen Joël Rothuis is erkend taxateur, gediplomeerd gemmoloog en gepassioneerd edelsteenliefhebber. Koop je een edelsteen bij De Tijd dan mag je dus verwachten dat je een echte steen koopt waarvan we de geschiedenis en herkomst kennen.

De grootste Paraíba’s

De grootste geslepen Paraíba toermalijn die officieel erkend is door Guiness World Records in 2024, is een steen van 240,13 karaat (ongeveer 48,03 gram). Deze is in het bezit van Keji Kinoshita uit Japan.

Hiermee ging deze steen ruim voorbij aan de “Ethereal Carolina Divine Paraiba Tourmaline” van 191,17 karaat die sinds 2009 in bezit is van de miljardair Vincent Boucher. Deze steen is verwerkt in een uitbundig collier met hanger “The Paraíba Star of the Ocean Jewels”.

Een andere beroemde Paraíba is de “Kat Florence Lumina” – een ‘flawless’, oftewel onberispelijke, Paraíba van 181,61 karaat. Deze is geslepen uit een ruwe steen van maar liefst 830 karaat, gevonden in 2009 in Mozambique. Deze steen werd in mei 2025 geveild bij Bonhams Hong Kong voor ongeveer HK$ 3,8 miljoen, circa € 416.330,-.

Paraíba’s bij Juwelier De Tijd

Paraíba toermalijnen zijn zeldzame, uitzonderlijk mooie stenen die beperkt verkrijgbaar zijn. We zijn er dan ook trots op dat wij bij De Tijd een aantal van de mooiste stenen kunnen aanbieden. Deze stenen verwerken wij in ons Atelier De Tijd tot geweldige sieraden, helemaal naar wens van onze klanten.

De enige manier om de betoverende schoonheid van een Paraíba te ervaren is deze ‘in het echt’ te komen bewonderen. Je bent hiervoor van harte welkom bij ons in De Tijd. Als je vooraf een afspraak maakt, zorgen wij dat de koffie klaar staat.