Al meer dan zes eeuwen worden er op gouden en zilveren voorwerpen keurtekens aangebracht. Daarmee is dit een van de oudste vormen van consumentenbescherming. Zelfs een wettelijke bescherming, want op grond van de waarborgwet 1986, wordt d.m.v. wettelijke keurtekens gegarandeerd dat een voorwerp het juiste gehalte aan platina, goud en/of zilver bevat.
Ieder platina, gouden of zilveren voorwerp dat in Nederland wordt verhandeld, moet voorzien zijn van een in Nederland geldig keurmerk. Naast het Nederlandse keurmerk zijn er ook keurmerken uit andere landen. Deze keurmerken gelden alleen als ze aangebracht zijn dooreen onafhankelijke, door de overheid aangestelde, waarborginstelling. Bovendien mogen de woorden platina, goud, zilver en edelmetaal niet worden gebruikt voor voorwerpen, die niet aan de laagste wettelijke gehalte voldoen. Het niet nakomen van deze en andere in de warborgwet vermelde verplichtingen is een economisch delict, strafbaar gesteld bij de wet op de economische delicten de WED.
De koper van voorwerpen van platina, goud of zilver is dus goed beschermd. Let bij aankoop van het voorwerp op de aanwezigheid van keurtekens: het is uw waarborg!
Zuiver platina, goud en zilver zijn zonder zeer specialistische behandeling te zacht om tot sieraden of gebruiksvoorwerpen te worden verwerkt. Daarom worden edelmetalen gemengd met onedele metalen. Hierdoor worden legeringen met voldoende hardheid verkregen. De hoeveelheid edelmetaal in zo’n legering noemt men het gehalte van de legering. Het gehalte wordt aangeduid in gewichtsdelen zuiver edelmetaal per 1000 gewichtsdelen legering. Zo wil 750 duizendsten goud zeggen, dat op 1000 delen goudlegering 750 delen zuiver goud aanwezig zijn. Ook wordt voor goud de oude aanduiding “karaat” gebruikt (zuiver goud is 24 karaat). Het vaststellen van de hoeveelheid edelmetaal in een legering kan uitsluitend door middel van een scheikundig of natuurkundig onderzoek plaatsvinden.
De in de Nederlandse waarborgwet 1986 en de Waarborgregeling voorgeschreven Nederlandse keurtekens van WaarborgHolland geven aan, dat het voorwerp waarin een keurteken is aangebracht, op grond van deze wet en onder toezicht van de minister van Economische zaken is onderzocht door WaarborgHolland te Gouda. WaarborgHolland doet de waarborg voor Platina, Goud en Zilver N.V. zij werken onafhankelijk van ambacht, handel en industrie.
De edelmetaallegering waaruit de voorwerpen zijn vervaardigd, wordt op één der wettelijke gehalten onderzocht en gegarandeerd door het aanbrengen van een keurteken op het voorwerp. Hierbij wordt het onderscheid gemaakt tussen nieuwe en gebruikte voorwerpen.
De keurtekens garanderen het gehalte aan edelmetaal van het nieuwe voorwerp in aanwezigheid van het verantwoordelijkheidsteken. Het verantwoordelijkheidsteken is een teken van de verantwoordelijke werkmeester/importeur die het voorwerp vervaardigt of importeert. Op grote voorwerpen, komen de keurtekens samen met het kantoor aanduidend teken, het verantwoordelijkheidsteken en de jaarletter op de voorwerpen voor. Bij gebruikte voorwerpen wordt alleen het wettelijke keurteken aangebracht.
Op verzoek kunnen voorwerpen worden voorzien van garantietekens. Naast het garantieteken van 990dz goud en 999 dz zilver wordt altijd het wettelijk verplichte keurteken van resp. 916 dz goud of 925 dz zilver aangebracht.
Onderzoek naar nikkel
Voorwerpen kunnen bij WaarborgHolland worden onderzocht of zij voldoen aan de Europese normen voor nikkelafgifte aan de huid en nikkelgehalte. Als voorwerpen voldoen aan de normen kunnen deze worden voorzien van het garantieteken Ni-TEST
Laagdiktemetingen
Voorwerpen met een opperlaag van edelmetaal kunnen bij WaarborgHolland worden onderzocht of zij aan de darvoor geldende normen of specificatie woldoen. Als voorwerpen door de laagdiktemetingen komen worden de voorwerpen voorzien van het garantieteken Q-TESTED.
Kantoor aanduidende tekens
Op nieuwe voorwerpen en dan voornamelijk de grote, zoals bestek, schalen e.d., kan op verzoek naast een keurteken ook een kantooraanduidendsteken en een jaarteken worden aangebracht. Het kantoor aanduidend teken voor platina en gouden voorwerpen heeft als leeuwenkop en voorzilveren voorwerpen een Minerva kop. In deze tekens is een letter aangebracht, die het warborgkantoor aanwijst als zijnde de instelling die het gehalte-onderzoek en stempeling heeft uitgevoerd. De letter voor Gouda is de “R” en dit kantooraanduidend teken wordt aangebracht sinds 1988.
Voor 1988 waren er de volgende kantoren:
| A Amsterdam 1814-1988 | L Breda 1814-1874 |
| A Amsterdam II 1914-1927 | K Den Bosch 1814-1986 |
| B Utrecht 1814-1986 | L Middelburg 1814-1888 |
| C Den Haag 1814-1988 | M Schoonhoven 1837-1986 |
| D Rotterdam 1814-1988 | N Maastricht 1842-1926 |
| E Groningen 1814-1927 | O Roermond 1842-1926 |
| F Leeuwarden 1814-1985 | P Alkmaar 1853-1924 |
| G Zwolle 1814-1878 | Q Roosendaal 1889-1927 |
| H Arnhem 1814-1970 |
Voorbeeld van uitvoering kantooraanduidende tekens:
Zoals hiervoor is vermeld, wordt op grote nieuwe voorwerpen naast het keurteken ook een kantooraanduidendteken en een jaarletter aangebracht. De jaarletter geeft aan in welk jaar het voorwerp is gekeurd. De vormgeving van de letters is in elke serie anders. In de jaren waarin een kroning van het staatshoofd heeft plaatsgevonden is er een kroontje op de jaarletter geplaatst.
Verantwoordelijkheidstekens
Wanneer een nieuw voorwerpvan edelmetaal op de Nederlandse markt ter verkoop wordt aangeboden, dient in dit voorwerp naast een in Nederland geldig keurteken ok een in Nederland geregistreerd verantwoordelijkheidsteken te zijn aangebracht.
Op grond van art. 12 en 47 van de Waarborgwet dienst dit een teken van de verantwoordelijke werkmeester en/of importeur te zijn. De formulieren voor de aanvraag en/of registratie van een verantwoordelijkheidsteken zijn bij WaarborgHolland te verkrijgen.
De wet biedt ook de mogelijkheid aan een buitenlandse ondernemer om in Nederland een eigen verantwoordelijkheidsteken bij WaarborgHolland te laten registreren. Met een door WaarborgHolland erkend en geregistreerd verantwoordelijkheidsteken kunnen voorwerpen van edelmetaal van een Nederlands keurteken worden voorzien. Een registratieformulier hiervoor is bij WaarborgHolland te verkrijgen.
Over verantwoordelijkheidstekens (meester/invoertekens) vanaf 1797 tot heden is er door WaarborgHolland een boekwerk uitgegeven getiteld “Nederlandse Verantwoordelijkheidstekens sinds 1797”. Waarborgholland kan u hierover nadere informatie verstrekken.
Van keurtekens voorziene voorwerpen kunnen ook gedeeltelijk samengesteld zijn met onedele metalen onderdelen. Dit is wettelijk toegestaan mits er op de onedele onderdelen een aanduiding voorkomt waaruit blijkt dat dit geen platina, goud of zilver is. Voorbeelden van deze aanduidingen zijn: metaal, METAL, steel titanium, palladium, koper, etc. Soms is het niet mogelijk in het onedele onderdeel deze aanduiding aan te brengen. Dan staat deze aanduiding in het edele gedeelte van het voorwerp. Wanneer WaarborgHolland deze aanduiding aanbrengt, wordt altijd gebruik gemaakt van onderstaand teken. De afslagen “METAL” en het wettelijk voorgeschreven keurteken raken elkaar dan bij de uiteinden.
Ook kunnen voorwerpen vervaardigd van twee edele metalen, onder bepaalde voorwaarden, voorzien zijn van twee keurtekens, bijvoorbeeld goud en zilver.
Op grote nieuwe voorwerpen treft men vaak een viertal tekens op een rij aan, zoals bijvoorbeeld.
Verantwoordelijkheidsteken
Duidt de verantwoordelijke werkmeester en/of importeur aan
Keurteken
Duid het gehalte van het edelmetaal aan
Kantooraanduidend teken
Duidt aan bij welk waarborgkantoor het voorwerp is gekeurd
Jaarletter
Duidt aan in wek jar het voorwerp werd gekeurd
Op nieuwe voorwerpen
(“klein keur”) wordt het verantwoordelijkheidsteken meestal
naast het keurteken aangebracht
Het komt voor dat in een voorwerp een getal (bv. 585, 750, 925) of een aanduiding (bv. 14K, 18K) is aangebracht door de fabrikant. Dit getal of deze aanduiding houdt echter geen enkele ‘waarborg’ in van het gehalte van dit voorwerp. Alleen de wettelijke keurtekens zoals afgebeeld op
Voorbeeld van een “groot keur”
Vrijstellingen conform de Waarborgwet 1986 en de Waarborgregeling
Op grond van art. 5, 5a, 5b, 6 en 11 van de Waarborgwet en art. 5 van de Waarborgregeling zijn van waarborging (= onderzoek en stempeling) vrijgesteld:
Op grond van art. 11 van de Waarborgwet zijn niet van onderzoek, maar wel van stempeling vrijgesteld:
Naast het nationale wettelijke waarborgsysteem is Nederland lid van de internationale Waarborgconventie van Wenen. Dit betekent dat WaarborgHolland ook het zgn. Common Control Mark (CCM) van de Conventie kan aanbrengen op nieuwe voorwerpen van goud., zilver en platina bestemd voor de verkoop in landen die zijn aangesloten bij de Conventie. Oude/gebruikte voorwerpen kunnen alleen van Nederlandse keurtekens worden voorzien.
Het Conventie-keur bestaat uit de volgende tekens:
